Net geboren
Net na de geboorte valt de baby in slaap telkens zijn ‘vermoeidheidsmetertje’ te hoog komt. Door een dutje zakt dit terug en kan hij er opnieuw een klein uurtje tegen. Voor een baby zijn de armen van zijn ouders een veilige omgeving waar hij snel tot rust komt. Een baby heeft een enorme nood aan huidcontact en op deze manier wordt ook daaraan voldaan.
De eerste weken slaapt je baby, geleid door zijn vermoeidheidsmetertje, overal. Hij valt letterlijk in slaap vanaf het moment dat zijn energie op een laag pitje komt.
Maar naarmate de eerst weken voorbij gaan, ontstaat langzamerhand een nieuw fenomeen bij het slapengaan. Enkele hormonen helpen mee om de slaap te vatten en het Circadiaans (dag/nacht) ritme komt tot stand. Vanaf deze periode gaat je baby een aantal steeds terugkomende zaken voor bedtijd linken aan het slapen. Het worden als het ware vaste onderdelen van het slaapritueel. Die onderdelen heeft je baby nodig als trigger om de slaap te vinden.
Als jouw kindje dus altijd op een bepaalde manier in slaap valt, kan het zijn dat het over een aantal weken dit elementje nodig zal hebben om terug in slaap te vallen bij tussendoor wakker worden.
Slaapassociatie
Iedereen doorloopt gedurende de nacht verschillende slaapstadia. We worden wakker, draaien ons (meestal onbewust ) op de andere zijde en slapen verder. Bij baby’s is dit niet anders. Ook zij worden gedurende hun slaapcycli wakker en willen weer verder slapen. En dan zoeken ze naar de situatie die hen daarbij helpt: hun slaapassociatie. Een slaapassociatie helpt je kindje dus om in slaap komen. In die zin kunnen slaapassociaties ook zeker positief zijn. Slaapassociaties zijn slechts een probleem als ze niet werken voor jullie als gezin. Vaak zijn de niet-werkende associaties deze waar je baby afhankelijk is van jullie als ouder. En vaak komen de problemen voor in de nacht.
Enkele andere veel voorkomende slaapassociaties zijn:
- In slaap gewiegd worden (ritmisch bewegen, lichaamscontact)
- Rondwandelen met baby op de arm (ritmisch bewegen, lichaamscontact)
- Een fles om de slaap te vatten (ritmisch zuigen)
- De borst krijgen om in slaap te vallen (ritmisch zuigen + lichaamscontact)
- Een fopspeen (ritmisch zuigen)
- Bij de ouder liggen (lichaamscontact)
- Handje vasthouden/ aaien (lichaamscontact)
- Muziekje of geluidje om mee in slaap te vallen
Valt jouw kindje dus steeds in slaap al drinkend, dan zal hij tijdens een nachtelijk ontwaken, willen drinken om terug de slaap te vatten. Wieg jij jouw kleintje telkens in slaap? Dan zal het waarschijnlijk bij het wakker worden opnieuw zoeken naar deze situatie.
Mogen we dan helemaal onze baby niet in onze armen in slaap laten vallen? Uiteraard wel! Elke baby heeft een enorme behoefte aan huidcontact. In de armen van de ouder komt een kindje tot rust. Het is dus belangrijk om te troosten en te knuffelen. Een slaapassociatie komt er ook pas wanneer je de dingen altijd op een bepaalde manier doet. Ervoor zorgen dat je kindje soms elders in slaap valt kan al heel wat verhelpen. Merk je dat je baby aan het wegdommelen is in je armen, leg hem dan geregeld voor hij in slaap valt al even terug. Dan valt hij daar op een rustige manier in slaap. Daarnaast kun je bewust van heel vroeg een sterk slaapritueel maken. Pyjama aan, boekje kijken, liedje zingen, witte ruis aan en slapen maar.
Tips
Je wil dus vooral gaan investeren in die slaapassociaties die je kindje zelf kan uitvoeren of die jullie als ouder niet als belastend ervaren. De opbouw van een slaapritueel is hier een grondlegger. Daarnaast zijn er een aantal kleine zaken waar je op kan letten:
- Zorg dat zowel mama als papa de baby regelmatig in bed stoppen voor dutjes en de nacht. Zo is het slaapritueel niet gelinkt aan één van beide.
- Hou na het eten, indien mogelijk, nog wat wakkere tijd om te vermijden dat je kindje met de voeding steeds in slaap valt en dit gaat linken. De eerste weken kan dit een uitdaging zijn omdat je baby niet veel meer doet dan slapen en eten. Maar hoe ouder je kindje is, hoe langer de wakkere tijd wordt tussen de voedingen door en dan kan je daar al wat meer mee. Als je dan aandacht hebt om de voeding zoveel mogelijk kort na ontwaken te geven, zal je kindje minder geneigd zijn dit nodig te hebben om in te slapen.
- Een fopspeen kan een heel goede slaapassociatie zijn. En als je kindje die zelf terug in de mond kan nemen, kan hij daar ook zonder hulp mee om. Je kan er wel voor zorgen dat je kindje wat minder afhankelijk is van de speen. Neem hiervoor de fopspeen uit de mond van je kindje telkens nadat hij in slaap gevallen is. Zo wordt hij er minder afhankelijk van en is er minder kans tot wakker worden als hij die later tijdens de slaap verliest. Geef de fopspeen vooral voor dutjes en eventueel bij moeilijke troostmomenten. Jij als ouder bent vaak de beste troostmethode. Als je kindje voortdurend met een fopspeen ligt, kruipt, rondloopt… Dan beperk je zijn mogelijkheden om te communiceren met jou (hongersignalen, spiegelen, ..) en verhoogt de afhankelijkheid van de fopspeen sterk. Daarboven is het op latere leeftijd ook voor de stand van de tandjes voordeliger als je kindje de fopspeen niet overmatig gebruikt.
- De ene baby is de andere niet. Vaak hebben ouders de neiging te denken dat ze iets niet goed doen als hun kindje niet direct vlot slaapt en dat van de buren wel. Toch is een groot deel te verklaren door het temperament van je kindje. Mogelijks vindt jouw kindje slaap niet interessant en wil hij zoveel mogelijk blijven beleven en zien. Of misschien is jouw ukje net ontzettend snel overprikkeld en daarom een stuk humeuriger. Kijk dus altijd goed naar wat jouw baby je vertelt.
- Geef je baby de tijd. Een slaapritme creëren of een slaapassociatie afleren: je kindje mag daar gerust even over doen. Hou vast aan je methode en spring niet van het ene idee naar het andere goede raad. Dat maakt het voor je kindje namelijk alleen maar chaotischer.
Heb jij vragen over dit thema?
Aarzel niet contact te nemen met Cindy Quataert (onze vroedvrouw) via +32 460 94 33 00 of vroedkunde@groepspraktijktille.be